علل و عوامل مهجوریت قرآن کریم

۱۵:۳۴

دین و اندیشه > قرآن و متون دینی

دکتر سید احمد میریان، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری در یادداشتی درباره مهجوریت قرآن کریم تأکید کرد: مهجوریت اهل بیت(ع) یقینا منجر به مهجوریت قرآن می شود.

به گزارش خبرنگار مهر، دکتر سید احمد میریان، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری یادداشتی در مورد مهجوریت قرآن نوشته است که اکنون از نظر شما می گذرد؛

تلاش برای رفع مهجوریت قرآن امری ضروری است، لیکن جهت نیل به این هدف مقدس، ابتدا باید عوامل مهجوریت در میان مسلمانان مورد بررسی قرار گیرد. در این مقال به جهت رعایت اختصار به مهمترین علل و عوامل مهجوریت قرآن کریم اشاره می شود.

الف ـ تلاوت قرآن به قصد ثواب

یکی از مهمترین علل و عوامل مهجوریت قرآن کریم، بسنده نمودن به تلاوت قرآن کریم به قصد ثواب است. رسول اکرم(ص) در راستای همین خصوصیت فرموده اند: «رب تال القرآن و القرآن یلعنه» (مجلسی، ۱۴۰۳ ق، ج ۹۲، ص ۱۸۴) زیرا این دسته از قاریان کلام الهی آداب و شرایط ظاهری و باطنی تلاوت صحیح قرآن کریم را رعایت و یا احراز نکرده اند و با قلوب قفل شده به شراغ قرآن می‌روند. از این روست که خداوند می فرماید: «أَفَلَا یَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ أَمْ عَلَی قُلُوبٍ أَقْفَالُهَا»(محمد/۲۴) مهمترین آفت عبادت، عادت است و همین ویژگی موجب می شود که عبادت بدون توجه قلبی انجام گرفته و به لقلقه زبان مبدل گردد.

ب ـ عدم شناخت به نقش قرآن در زندگی

قرآن کریم به عنوان آخرین و کامل‌ترین کتاب آسمانی که داعیه هدایت انسان‌ها را دارد، از چنان جامعیتی برخوردار است که معارف و آموزه های آن جاودانه و منطبق بر همه زمانها و مکانهاست. امام باقر(ع) در این زمینه می فرمایند: اگر این گونه باشد که وقتی آیه ای درباره قومی نازل شد، پس از مرگ آن قوم، آیه نیز بمیرد، چیزی از قرآن باقی نمی ماند، ولی قرآن کریم تا آسمان و زمین هست، جاری است.»(عیاشی، ۱۳۸۰ق، ج ۱، ص ۱۱) مع‌الاسف بعضی از احکام فردی و توصیه‌هایی اخلاقی است که طرفدارانش را به یک سلسله دستورات اخلاقی، عبادی و فردی دعوت نموده است، غافل از اینکه این کتاب مقدس، در زمینه های گوناگون از جمله مسائل تربیتی، جامعه شناسی، فقهی، اقتصادی، اخلاقی، سیاسی و ... ایده های نو جذاب و در عین حال کاربردی را به پیروان خود ارائه نموده است، لذا محدودنگری به قرآن موجب می شود که آیات نورانی قرآن در فضای کوچک و محصور محبوس شده و چشم اندازی دیگری نداشته باشد.

ج ـ تلاش برای جدا کردن اهل بیت(ع) از قرآن

متأسفانه برخی با این استدلال که قرآن به زبان عربی فصیح نازل گشته و قابل فهم است، پس عقل ما برای فهم آن کافی است و نیازی به روایات اهل بیت(ع) نداریم، سعی در مهجوریت اهل بیت(ع) نمودند. این در حالی است که قرآن و اهل بیت(ع) عصاره و تداوم بخش رسالت می باشند و با آیات قرآن از جمله آیه «وَأَنزَلْنَا إِلَیْکَ الذِّکْرَ لِتُبَیِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَیْهِمْ»(نحل/۴۴) و نیز از احادیث پیامبر(ص) از جمله حدیث ثقلین، اهل بیت(ع) به عنوان قرآن ناطق و مبین احکام و معارف کتب الهی، رابطه غیرقابل انفکاکی با قرآن کریم دارند. از این رو مهجوریت اهل بیت(ع) یقینا منجر به مهجوریت قرآن می شود همان طور که در زیارت امام حسین(ع) در دعای عرفه می خوانیم «و أصبح کتاب الله بفقدک مهجورا». بدیهی است اعراض از اهل بیت(ع) که مفسران حقیقی قرآن محسوب می شوند، موجب بزرگترین شکاف در میان مسلمانان شده و دوری از دستورات قرآن و متروک شدن بسیاری از معارف قرآنی را به دنبال خواهد داشت.

به جرأت می توان گفت که ریشه تاریخی تفکر جداسازی قرآن و اهل بیت(ع) شعار «حسبنا کتاب الله» است که از عصر رسول خدا(ص) شروع شده و بر جدایی قرآن و اهل بیت(ع) اصرار می ورزد. این دیدگاه قبل از آنکه نظریه‌ای علمی باشد، نظریه ای سیاسی است.(رضایی اصفهانی، ۱۳۸۷، ش، ج ۲، ص ۹۸)