«دحو الارض» در کلام آیت الله جوادی آملی

به گزارش خبرنگار اسراء نیوز؛ حضرت آیت الله العظمی جوادی آملی همواره بر اساس آیه شریفه ﴿وَمَن یُعَظِّمْ شَعَائِرَ اللَّهِ فَإِنَّهَا مِن تَقْوَی الْقُلُوبِ﴾، بر تعظیم شعایر الهی و گرامی داشت آنها، توصیه و تاکید می فرمایند.
از جمله روزهای پر فضیلتی که معظم له، به درک فضیلت آن و استفاده حداکثری از برکات معنوی آن تاکید می فرمایند، روز 25 ذیقعده مصادف با «دحو الارض» می باشد.
معظم له این روز را یکی از پربرکت ترین روزهای ایام سال می دانند چرا که طبق برخیر روایات زمین کعبه و حرم خدا، در این روز ظاهر گشته و گسترش یافته است.

شمّه‏ ای از تاریخ کعبه
حضرت آیت الله العظمی جوادی آملی در صفحه 261 از کتاب «صهبای حج»، به شمّه ای از تاریخ کعبه می پردازند و می نویسند: کعبه اوّلین معبد مردمی و عبادتگاه توده انسانها در روی زمین است: ﴿إنّ أول بیت وضع للناس للذی ببکة... ﴾ که تعیین محل و نقشه ساختن آن به رهنمود و دستور خدای سبحان بود: ﴿وإذ بوّأنا لإبراهیم مکان البیت... ﴾ .
بنابراین، کعبه اوّلین معبدی(نه اوّلین خانه) است که در روی زمین ساخته شد. گرچه بر اساس «دحو الأرض» گفته شده: «مکان کعبه اولین زمینی بود که از زیر آب بیرون آمد» ، لیکن استفاده این معنا که «اوّلین خانه ساخته شده کعبه است» از آیه، مشکل به نظر می ‏رسد؛ زیرا اولیّت آن را مقید کرده که برای عبادت بوده است. البته آیه شریفه ﴿إن أول بیت وضع للناس... ﴾، معنای مزبور را نفی نیز نمی ‏کند، زیرا قیودی همچون وصف، همانطور که اطلاق ندارد مفهوم نیز ندارد، مگر اینکه جمله مشتمل بر وصف، در مقام تحدید باشد. در این باره و در استفسار از آیه شریفه مزبور، از امیرالمؤمنین (علیه السلام) تصریح به اینکه قبل از بنای کعبه، خانه وجود داشته، نقل شده است .

***

گفتنی است از امیرالمومنین ـ علیه السلام ـ روایت شده است که فرمودند:
«نخستین رحمتی که از آسمان به زمین نازل شد، در بیست وپنج ذی القعده بود. کسی که در این روز روزه بگیرد و شبش را به عبادت بایستد، عبادت صد سال را که روزش را روزه و شبش را عبادت کرده است خواهد داشت.»

معنای دحوالارض
«دَحو» به معنای گسترش است و برخی نیز آن را به معنای تکان دادن چیزی از محلِ اصلی اش تفسیر کرده اند.
منظور از دحوالارض (گسترده شدن زمین) این است که در آغاز، تمام سطح زمین را آب های حاصل از باران های سیلابیِ نخستین فراگرفته بود. این آب ها، به تدریج در گودال های زمین جای گرفتند و خشکی ها از زیر آب سر برآوردند و روز به روز گسترده تر شدند.

از سوی دیگر، زمین در آغاز به صورت پستی ها و بلندی ها یا شیب های تند و غیرقابل سکونت بود. بعدها باران های سیلابی مداوم باریدند، ارتفاعات زمین را شستند و دره ها گستردند. اندک اندک زمین هایِ مسطح و قابل استفاده برای زندگی انسان و کشت و زرع پدید آمد. مجموع این گسترده شدن، «دَحو الارض» نام گذاری می شود.