نزول مستمر قرآن بر مردم

مسلّم است ولی این کریمه می‏خواهد نکته دیگری را علاوه بر آنچه معروف است بفرماید که همان تکلّم الهی بودن قرآن است. گویا خدای سبحان به رسول اکرم‏صلی الله علیه و آله و سلم فرموده است: «وما تکلمت إذ تکلّمت ولکن الله تکلم».

مستحبّ است هنگام شنیدن و یا تلاوت خطاب ﴿یا أیّها الذین امنوا﴾ بگوییم: «لبّیک» برای آنکه خطاب خداوند، خطابی فعلی است و خدا هم اکنون با ما سخن می‏گوید و اگر هم اکنون تکلّم خداوند نباشد، دیگر «لبّیک» گفتن برای چیست؟ چگونه می‏شود که کسی با قصد جدّی جواب متکلّم درگذشته را بگوید؟ انسان وقتی می‏گوید بله که متکلّمی هم اکنون باشد و دستوری به او بدهد و خطابی به او داشته باشد. گاهی ممکن است خطاب منتفی شده در گذشته را که حکم آن هم اکنون باقی و نافذ است در ذهن ترسیم کرد و هنگام تلفظ آن، تلبیه گفت، لیکن چنین تکلّفی نیازمند به عنایت زاید است و اگر بدون چنین عنایتی، به طور جدّ جریان «لبّیک» گویی مطرح باشد، معلوم می‏شود آن خطاب، هم‏اکنون زنده است و جواب ویژه می‏طلبد.

قرآن کریم، تنها بر رسول اکرم‏صلی الله علیه و آله و سلم نازل نشده بلکه بر امّت ایشان نیز نازل می‏گردید. تعبیر خدای سبحان در بخشی از آیات کریمه این است که ما قرآن را هم به سوی تو نازل کردیم و هم به سوی امّت تو. ﴿وأنزلنا إلیک الذکر لتبیّن للناس ما نزّل إلیهم) ¹ ما این کتاب و ذکر را به سوی تو نازل کردیم تا مبیّن و مفسّر آن چیزی باشی که به سوی مردم نازل شده است. کسی که بتواند مخاطب قرآن قرار گیرد و از قرآن جدا نباشد، می‏یابد که نه تنها قرآن برای هدایت او نازل شده بلکه به سوی او هم نازل

^ 1 - ـ سوره نحل، آیه 44.